سفارش تبلیغ
صبا ویژن

Dr.javanroodi case report

اثرات اقتصادی تغییر سامانه نگهداری مبتنی بر بستر خشک به سامانه ن

 

اثرات اقتصادی تغییر سامانه نگهداری مبتنی بر بستر خشک

 

به سامانه نگهداری مبتنی بر بستر کودی در دامداری های شیری.

 

 

 

 

 


نخستین ساختمان دامداری طراحی شده برای گاو های شیری با بستری کودی به سال 2001 در مینوسوتا احداث و راه اندازی شده است. هدف اصلی از این نوع جایگزینی بستری بهبودی میزان آسایش و راحتی ، سلامتی و افزایش طول عمر اقتصادی گاوها، سهولت نگهداری و ساخت ارزان بستر  بوده. از آن زمان به بعد استفاده از بستر کودی در سراسر جهان و بویژه در طی 5 سال اخیر در کشور هایی با آب و هوای استوایی (گرمسیری) گسترش یافته است. مطابق با تحقیق بعمل آمده در خصوص دامداری هایی که از بستر کودی استفاده می کنند ، میزان تولید شیر  و کیفیت شیر بهبود یافته و همچنین وضعیت بهداشتی و بهزیستی گاوها بهتر شده است. به هر حال تاثیر اقتصادی این تغییر سامانه نگهداری مبتنی بر بستر خشک به بستر کودی  خیلی زیاد مورد ارزیابی قرار نگرفته است.

گروهی از محققین دانشگاهی  مطالعه ای را در خصوص ویژگی های  فرآورش ، نتایج اقتصادی و خطر ضررهای دخیل در این تغییر بستر خشک به کودی ، انجام داده اند.  داده ها از 18 گاوداری (در آب و های گرمسیری با فصول مرطوب و خشک) که گاوهای هولشتاین یا آمیخته داشته اند  بدست آمده. داده های فوق بطور ماهیانه و در طی 36 ماه متوالی جمع آوری گردیده.  در طی اولین سال مطالعه همه 18 دامداری با سیستم نگهداری  بستر خشک با بیش از 50 مترمربع برای هر گاو کار می کردند. پوشش علوفه ای حداقل و نا کافی برای تعلیف گاوها ، محوطه تعلیف و محوطه سایبانی وجود داشته. در طی سال دوم 6 دامداری از 18 مورد فوق به بستر کودی تغییر یافتند و همتا یان آنها  تا آخر سال در همان سیستم نگهداری قبلی باقی ماندند. داده های جمع آوری شده در طی دوره انجام این طرح به شرح ذیل می باشد:

-زمانی که دامدری ها به سیستم نگهداری بستر کودی تغییر یافتند، چربی، ماده جامد کل و شمارش  یاخته های پیکری تغییری نکرده و میانگین آنها به ترتیب 3.8%، 12.04% و 256500 یاخته در هر میلی لیتر بوده.  اغلب متغییر های مورد مطالعه از همان الگوی و بدون بروز تغییری در زمان این تبدیل سیستم پیروی کرده اند.

-پروتئین شیر در دامداری های یا سیستم نگهداری بستر کودی 0.11 واحد درصدی کاهش داشته. به هر حال تولید شیر در ازای هر گاو تا 2.41 لیتر در هر روز افزایش داشته که در مقایسه با بسترهای خشک 13.3% تولید بالاتری داشته. از نظر اقتصادی یک افزایش حاشیه خالص سالیانه 0.053 دلار در ازای هر لیتر شیر مورد انتظار بوده.

-هیچ تغییری در سلامتی دا در طی دوره های تغییر در شمار یاخته های پیکری  یا هزینه های پادزیستی مشاهده نشد است.

داده های جمع آوری شده نشان داده که در آب و هوای گرمسیری، چنانکه موارد دامداری های این مطالعه داشته اند، تغییر از بستر خک یه بستر کودی به لحاظ اقتصادی سودمند بوده. چنانکه منجر به بالا رفتن تولید شیر شده.

References

Callejo A. Uso de cama acumulada de compost en vacas de leche (1ª parte). Frisona Española 210, pp. 118-124.

I. Marcondes, W. H. Mariano, and A. De Vries. 2020.Production, economic viability and risks associated with

switching dairy cows from drylots to compost bedded packsystems. Animal. 14: 399-408.

 

 

 


هزینه واقعی لنگش چیست؟

 

لنگش در کنار بیماری هایی چون  ورم پستان، بیماری های سوخت و سازی و تغذیه ای (اسیدوز شکمبه)، بعنوان یک بیماری محدود کننده تولید طبقه بندی می شود.

اغلب و نه همه دامپروران هزینه واقعی این بیماری های محدود کننده تولید را کم تخمین زده و بر روی هزینه درمان انفرادی موارد درگیر توجه داشته تا اثرات منفی کلی آن بر مجموعه دامداری . و این موضوع بیشتر از آن جهت است که  اساساً هیچ هشدار مالی مشهودی که زنگ خطر درابتدای بروز این بیماری ها را بصدا درآورد بطور محسوس وجود ندارد. به هر حال چنانکه بیماری در طول مدت زمانی شکل گرفت دامدارن ممکن است شروع به توجه در خصوص کاهش کارایی دامداریشان که ناشی از کاهش قابلیت تولیدی  و بهره وری است نمایند.

در مورد گاوهای لنگ این موضوع وقتی که هزینه های تحمیل شده با نگاهی به اثر بیماری بر خود گاو ارزیابی می شود مشهود می گردد.

زمانی که گاو دچار لنگش می شود ، تولید به سرعت دچار افت شده و در باقی مانده مدت شیرواری پس از لنگ شدن، این دام در مقایسه با دامهای غیر لنگ همان گله که جفت گیری داشته اند،21 روز دیرتر آبستن شده و دام فوق ممکن است بدلیل نارسایی تولید مثلی یا شدت لنگش در خطر حذف از گله باشد. 

هزینه این مبالغ 500 تا 1000 دلار در هر مورد است. تفاوت موجود در این ارقام بدلیل تفاوت در پرداخت مالی ، ارزش هر گاو،  وضعیت دامداری(میانگین هزینه های خوراک دام) و مرحله ای از شیررواری که دام دچار لنگش شده ، قابل توجیه است.

صرف نظر از اینکه دامداری در چه موقعیتی از این گستره قرار دارد نقطه قابل تامل این است که هزینه فوق یک افزایش 5 تا 10 برابری  در مقابل  هزینه معمول درمان یک گاو دچار لنگش را ارائه می نماید.   

 


شناسای گاوهای شیری فارغ شده 21 روز پس از آبستنی با استفاده از ف

 

شناسای گاوهای شیری فارغ شده 21 روز پس از آبستنی  با استفاده از فن آوری فراصوتی دوپلر جریان رنگی

 

فن آوری پرتونگاری فراصوتی(اولتراسوند) یک روش ارزیابی تولید مثلی و ابزار زیست فن آوری است که عموماً در دامداری های شیری از آن استفاده می شود. ارزیابی وضعیت های عملیاتی تخمدانها و جسم زرد(CL) اجازه تعیین وضعیت تولید مثلی گاوهای فارغ رشده را به منظور اجرای راهبرد های تولید مثلی می دهد. تخمدانها در مقایسه با دیگر اندامهای  مجرای تناسلی بیشترین جریان خونی را دریافت می نمایند.

 در طی مراحل آغازی نمو جسم زرد، افزایش تدریجی جریان خون همپای با افزایش حجم جسم زرد و غلظت های سرمی پروژسترون است. علاوه بر این و در طی مرحله تحلیل جسم زرد ابعاد جسم زرد با سرعتی کمتر از کاهش سطح پروژسترون، تقلیل می یابد. فن آوری فراصوتی دوپلری جریان رنگی اخیراً به منظور پایش جریان خون  به اندامهای مجرای تناسلی مورد استفاده قرار گرفته است.

مطالعه حاضر نشان می دهد که استفاده از این فنآوری بر روی جسم زرد ، بدرستی گاوهای فارغ شده را 21 روز پس از تلقیح مصنوعی ، به لحاظ وضعیت عملیاتی جسم زرد و پروژسترون در خون تعیین می نماید. این مطالعه  همگن در 10 دامداری  و 1632 گاو هلشتاین که تحت برنامه همزمان سازی تخمک گذاری در طی اولین تلقیح بوده اند انجام شده. 21 روز پس از تلقیح مصنوعی گاوها تحت آزایش  و معاینه تخمدانها توسط فن آوری پرتونگاری فاصوتی دوپلری جریان رنگی  از طریق راست روده قرار گرفته و همزمان ملامسه ابعاد جسم زرد نیز مشاهده شده است. با استفاده از درجه بندی رنگی مبتنی  شدت رنگ در سطح جسم زرد تقسیم بندی انجام گردیده ، که   بدین ترتیب بوده: CL0: کمتر از 10% ؛ CL1 : 11 تا 30 درصد؛ CL2 : 31 تا 60 درصد و CL3 : بیشتر از 61 درصد رنگ گرفتگی. در موارد جسم زرد کیستی ، سطح مورد استفاده برای ارزیابی شامل ناحیه مملو از مایع بوده.

علاوه بر این نمونه های خونی به منظور تعیین کمی پروژسترون با استفاده از روش الیزا بطور متوالی اخذ گردیده. متعاقباً گاوها در روز 322 پس از تلقیح مصنوعی معاینه شده اند. گاوهایی که از نظر آبستنی منفی ارزیابی شده اند ، متعاقباً مطابق با آیین گان معمول دامداری همزمان سازی شده اند.

معاینه تخمدانها با فنآور فوق 21 روز پس از تلقیح مصنوعی نشان داده که 21، 25.3 ، 35.2  و 17.5 درصد از گاوها به ترتیب شدت رنگ گیری CL0 ، CL1 ،  CL2 و CL3 داشته اند. میانگین ابعاد جسم زرد پس از تلقیح مصنوعی 22 میلی متر  و میانگین سطح پروژسترون خون 2.6 نان گرم در میلی لیتر خون بوده. فراوانی ظاهری گاوهای فارغ شده 21 روز پس از تلقیح مصنوعی 22 و 47 درصد  به ترتیب برای گروهای CL0 و CL1+CL2 بوده .

دقت اندازه گیریها به منظور تشخیص عدم آبستنی با استفاده از فن آوری فراصوتی دوپلری رنگی  بالا بوده(99 و 94.8 درصد به ترتیب برای گاوهای CL0 و CL1+CL2) . در صورتی که ترجیح بر این است که خطر تشخیص نادرست آبستنی از عدم آبستنی به حد اقل برسد، بایستی از گروه CL0 که ویژگی 99 درصدی و ارزش پیشبینی 98 درصد مثبت دارد ، استفاده شود. نسبت های منفی کاذب 48 ، 24.4 و 07 درصد به ترتیب برای CL0، CL0+CL1 و CL0+CL1+CL2 بوده . ابعاد جسم زرد  کمتر از 15 میلی نشانگر یک گاو فارغ شده با ضریب درستی تشخیصی در حد 97.5 درصد است ( اگر چه فراوانی ظاهری کمتر است ، در حد 8%) . در نتیجه می توان گفت که فنآور فراصوتی دوپلری جریان رنگی می تواند بر روی جسم زرد  به منظور تشخیص  صحیح آبستنی  21 روز پس از تلقی مصنوعی بکار رود. همچنین بایستی توجه داشت که به هر حال این شیوه تشخیصی لزوماً تاییدی بر آبستنی گاو نیست. 

 

Reference

Dubuc, J., Houle, J., Rousseau, M., Roy, J.P., Buczinski, S.2020. Accuracy of corpus luteum color flow Dopplerultrasonography to diagnose nonpregnancy in dairy cows on day21 after insemination. Journal of dairy science. 103(2):2019-2023. 


کنترل و پیشگیری از ورم پستان در تلیسه ها با شیوه درمان خشکی

 

کنترل و پیشگیری از ورم پستان در تلیسه ها با شیوه درمان خشکی

 

تلیسه های روبه زایمان هنگامی که دامداری در مرحله رسیدن به تولید بالا وشیر پرکیفیت است، یکی از مهمترین  سرمایه های آن دامداری شیری به حساب می آیند. از این رو است که حصول اطمینات به لحاظ بهداشت پستانی  در دامهای فوق به منظور مطمعن بودن از عدم بروز عفونت های پستانی در زایمان و اینکه شمارش یاخته های پیکری در شیر کم باشد ، ضروری است. در طی نخستین آبستنی یک تلیسه ، وقوع ورم پستان بالینی یا تحت بالینی ممکن است به روند توسعه بافت غده ای پستان لطمه بزند.

بعنوان مثال اگر سازواره مسبب استافیلوکوکوس طلایی  باشد، روند تولید شیر ممکن است در آن دام طی نخستین شیرواری 10درصد کمتر از حد مورد انتظار باشد. شمارش یاخته های پیکری(SCC) آن دسته از گاوها نیز افزایش یافته و در غالب موارد، همواره قابلیت تولید آن دام را کاهش داده یا حتی یک یا چند کارته را در گیر می نماید.

بررسی ها نشان می دهد که تا بیش از 9 مورد از 10 تلیسه ممکن است دارای عفونت های درون پستانی با سببیت استافیلوکوکوس کوآکولاز منفی و استافیلوکوکوس طلائی و تا 30درصد از دامهای آلوده عامل استافیلوکوکوس طلایی باشد. التهاب موضعی در غدد پستانی در حضور یک عفونت ، موجب افزایش شمارش یاخته های پیکری به ارقامی در حدود 10 میلیون در هر میلی لیتر شیر شده و همچنین بطور غیر قابل جبرانی بافت پستانی را تخریب می نماید. از این رو است که تمامی گله های شیری بویژه آنهایی که در گیر این مشکل هستند، بایستی برنامه های بهداشتی به منظور ممانعت از ورم پستان و حذف عوامل عفونی را که کماکان وجود دارند  اجرای نموده تا بدین طریق موجب افزایش تولید شیر و کاهش SCC شوند. 

 این مطالعه با هدف مقایسه بهداشت کارتیه های 76 راس تلیسه هلیشتاین آبستن که بطور تصادفی به چهار گروه تقسیم شده بودند انجام شده است:

گروه 1: تلیسه هایی که با سفتی فور هیدروکلراید خشک شدند.

گروه 2: تلیسه هایی که با بیسموت تحت نیترات خشک شدند.

گروه 3: تلیسه هایی که با هر دو روش درمانی بالا خشک شدند.

گروه 4: تلیسه هایی که هیچ درمانی دریافت نکردند.

نمونه ها بطور انفرادی از ترشحات غدد پستان جمع آوری گشته که شامل 304 کارتیه پیش از انجام درمان بوده( روز 60 پیش از زآیمان) و پس از زایمان نیز از آن 304 کارتیه نمونه گیری گردیده.

نتایج اصلی بدست آمده در این مطالعه به شرح ذیل می باشد:

1-در کل 63.2درصد از تلیسه ها(35.9% کارتیه ها) از عفونت داخل پستانی در روز 60 پیش از زایمان رنج می برده اند. غالب ترین عوامل بیماری زا جنس های استافیلوکوکوس(82%) بعد از آن استرپتوکوکوس(15.1%) و تروپیرلا پیوژن (0.9%) بوده اند.

2-میزان شیوع عفونت های درون پستانی در روزهای 3 و 10 پس از زایمان تا 22.4 % تقلیل یافته بود(6.1% کارتیه ها) . کاهش در میزان شیوع عفونت درون پستانی بسیار قابل توجه بود، بویژه که  یکی از چهار کارتیه تحت درمان قرار نگرفت. استافیلوکوکوس باز هم غالب ترین باکتری بود(89.5%) و بدنبال آن دیسآگالاکتیه قرار داشت(10.5%).

3-کارتیه های مبتلای درمان نشده نسبت بهبودی 55.2% طی 60 روز پیش از زایمان تا خود زایمان را تجربه نمودند که خیلی کمتر از آنهایی است که با درمان دارویی (100%)، خشک شدن با بیسموت (85.07%) یا هر دو روش فوق بطور توام(96.8%) خشک شده بودند.

4-همه سه نوع درمان در کاستن از شمارش یاخته های پیکری در کارتیه های آلوده از(3254 ، 2650 ،2129)×103 در هر میلی لیتر به ( 914 ، 587 ،534 )×103 در هر میلی لیتر کارتیه هایی که به ترتیب  در مان دارویی، مهر و موم با بیسموت و روشی توام را داشته ، موثر بوده اند.

5-هیچ کدام از درمان های فوق اثر مشهودی بر پیشگیری از بروز ورم پستان آتی نداشت.  

6-زمانی که کارتیه ها 60 روز پیش از زایمان آلوده نباشند، تفاوتی در پراسنجه های گزارش شد در چهار نوع تجربه درمانی یاد شده مشاهده نمی شود.

این مطالعه نشان داد که وقتی هیچ نوع  عفونت درون پستانی  60 روز پیش از زایمان تلیسه ها موجود نباشد، فرقی نمی کند که کارتیه درمان شود یا نشود، اما درمانها در کاستن از نسبت آلودگی و شمارش یاخته های پیکری پس از زایمان ، زمانی که ورم پستان پیش زایمانی وجود دارد و چون اغلب  تلیسه ها در یکی از کارتیه های خود پیش از زایمان عفونت دارند  توصیه می شود تا با درمان آنها و رعایت  بهداشت  پستانی ، میزان تولید شیر و کیفیت آن ارتقا یابد.   


Reference:

Nickerson SC, Kautz FM, Harding AE, Ely LO, Hurley DJ. 2020.Mastitis control in bred dairy heifers using dry cow therapyand teat sealant to prevent new infections and to cureexisting ones. Applied Animal Science 36:91-99. 


تزیق هورمون آزاد کننده محرک رشد اندام های تناسلی(GnRh) در گاوها


تزیق هورمون آزاد کننده محرک رشد


اندام های تناسلی(GnRhدر گاوهای


انتقال جنین یافته به منظور کاهش اتلاف آبستنی


 

 

 


گزارش های سالیانه انجمن فنآوری انتقال جنین(IETS) حاکی است که استفاده جهانی از روش انتقال جنین در سالهای اخیر به سرعت افزایش یافته است. جهت دست یابی به تصویری روشن از اهمیت این فنآوری در سال 2016 رویانهای نژاد گوشتی مورد انتقال قرار گرفتند. بطوری که این میزان انتقال رویانی برای اولین بار بیشتر از موارد انتقال یافته در همان سال بوده، چیزی در مجموع 666000 مورد.

بدین منظور در خانواده پستانداران شامل گاو ها ، سطح بالایی از پروژسترون جهت ایجاد و تثبیت آبستنی مورد نیاز است. غلظت های بالای پروژسترون ، ابعاد رویان و تولید اینترفرون ـتاو(IFN-T) را افزایش می دهد ، در حالی که همین امر در روزهای 6 و11 پس از تلقیح مصنوعی اثرات مخالفی داشته است.

یکی از راهبرد های فنی به منظور افزایش غلظت پروژسترون  و بهبود نسبت های آبستنی پس از تلقیح رویانی در گاو تزریق hCG است. به هر حال ، مطالعات مربوط به اینکه کدام یک از هورمونهای hCG یا GnRh بدنبال انتقال جنین و در جهت ایجاد یک جسم زرد کمکی و افزایش میزان ترشح پروژسترون بایستی تجویز شود ، چندان روشن نیست. برخی از مستندات حاکی از افزایش پروژسترون و نسبت های آبستنی است در حالی که در موارد دیگر اینگونه نیست. مسئله این است که تغییر در روند پویش فولیکولی به سبب القای تخمک گذاری ناشی از یک درمان GnRh یا hCG نیز می تواند زمان تحلیل جسم زرد را تغییر دهد و این امر قادر است نقشی در معیوب سازی باروری ایفای نماید. کلید حل این مسئله یافتن زمان بهینه به منظور تزریق این هورمونها است، به گونه ای که آنها بطور موثری آبستنی را در گاوهای انتقال جنین یافته  تحریک کنند.

متعاقب چنین استدالی ، یک مطالعه تولید مثل شناسی با هدف دست یابی به اثر تجویز 200 میلی گرم از  GnRhدر روز پنجم پس از اجرای آئین گان (پروتوکل) همزمان سازی تخمک گذاری  در شکل گیری جسم زرد کمکی، غلظت پروژسترون، ابعاد رویانی ، و باروری تلیسه های انتقال جنین یافته ، اجرای و  انتشار یافته است . مطالعه فوق در بر گیرنده 1562 تلیسه  همزمان سازی شده( با میانگین سنی 17.6±2.9 ماه) با استفاده از روش سیدر گذاری می باشد.  

1-      8 روز پیش از تزریق GnRh  سیدر گذاری می شود.

2-      3 روز پیش از تزریق GnRh سیدر را برداشته و PGF2α ( به میزان 500 میلی گرم کلوپروستونول) تزریق می گردد.

3-      دو روز پیش از تزریق GnRh دومین تزریق  PGF2α انجام می شود.

4-      GnRh (به میزان 100 میلی گرم گنادو ریلین استات) به منظور القای تخمک گذاری تزریق می گردد.

پنج روز بعد از تزریق GnRh تلیسه ها بطور تصادفی به دو گروه تقسیم شدند ، یک گروه  درمان نشده(شاهد) و یک گروه که 200 میلی گرم دیگر از GnRh را دریافت داشته اند. تمامی  موارد رویان تازه 7 روزه را بین روزهای 6 و 8 پس از تزریق اولیه GnRh دریافت نمودند. وضعیت آبستنی با استفاده از فراصوت راست روده ای (اولتراسوند) در روزهای 5 ، 33 و 60 پس از اولین تزریق GnRh ردیابی می گردید.

علاوه بر این در روزهای 12 پس از اولین تزریق GnRh 718 تلیسه به منظور ارزیابی تخمک گذاری، بواسطه درمان GnRh القایی، اسکن شدند ؛ در روز 33 پس از اولین تزریق یک بررسی فراصوتی اجرای گردید تا ابعاد رویان و کیسه آمنیوتیک را معین سازد. علاوه بر این سطوح پروژسترون سرمی  در روز های 12 (در 467 تلیسه) و 21 (در 837 تلیسه) پس از اولین تزریق GnRh  و پروتئین B مختص آبستنی (PSPB) در روز 28(در 843 تلیسه) پس از اولین تزریق GnRh تعیین گردیدند. 

اصلی ترین یافته های به شرح ذیل بود:

1-      در روز 5 پس از اولین تزریق GnRh 83.9% از تلیسه های درمان شده دارای جسم زرد کمکی حاصل از تخمک گذاری القای شده توسط GnRh تلقیحی داشتند.

2-      در روز 12 پس از اولین تزریق GnRh غلظت پروژسترون بطور معنی داری در تلیسه های درمان شده بالاتر از گروه شاهد بود  (7.2 ± 0.1 ng/ml versus 6.0 ± 0.1 ng/ml).

3-      درصد آبستنی در روزهای 33 و 60 پس از اولین تزریق GnRh برای رویانهای انتقال داده شده در مرحله توسعه بلاستوسیتی بالاتر از رویانهایی بوده که در مرحله بلاستوسیتی انتقال یافته اند : 45.9% در مقابل 28.6%  و 33.5% در مقابل 22.7%  به ترتیب در گروه شاهد و 42.1% در مقایسه با 30.8% و 35.7% در مقابل 23.5% در گروه درمان شده با GnRh بوده.

4-      درمان با GnRh بطور معنی دار تغییری در نسبت آبستنی ایجاد نکرده بود، اما موجب افت تلفات آبستنی  بین روزهای 33 و 60 پس از اولین تزریق GnRh در تلیسه هایی که رویانهای مرحله توسعه بلاستوسیتی دریافت نموده بودند شده بود (15.2% در مقابل 27.1% افت  برای گروه درمان شده در مقابل گروه شاهد). 

5-      به هر حال حضور جسم زرد کمکی در روز 33 پس از اولین تزریق GnRh  ملازم با افزایش تلفات آبستنی بین روزهای 33 و 60 پس از اولین تزریق GnRh  در گیرنده های رویانی(تلیسه ها) و در رویانهای مرحله توسعه بلاستوسیتی است (11.6% در مقابل 27.6% به ترتیب در دامهای  دارای  یا فاقد جسم زرد کمکی ).

خلاصه اینکه درمان با GnRh در روز 5 پس از تزریق اولین GnRh متعاقب اجرای آئین گان  بکار رفته در این مطالعه منجر به تخمک گذاری  و تشکیل جسم زرد کمکی ، افزایش سطوح پروژسترون گردش خونی و کاهش تلفات آبستنی در تلیسه های انتقال جنین یافته با رویانهایی که در مرحله توسعه بلاستوسیتی بوده اند  شده ، اما در رویان های که در مرحله بلاستوسیتی دریافت شده اند این امر صادق نیست. 

 

Reference:

García Guerra A, Sala R, Carrenho-Sala L, Baez G, Lemos MottaJ, Fosado M, Moreno J, Wiltbank M. 2020. Postovulatorytreatment with GnRH on day 5 reduces pregnancy loss inrecipients receiving an in vitro produced expanded blastocyst.Theriogenology.141: 202-210.