سل گاوی
سل گاوی یک بیماری مشترک مزمن، عفونی و مسری در حیوانات اهلی، حیوانات وحشی و انسان است. همچنین تهدیدی برای سلامت عمومی با ضررهای اقتصادی است. تشخیص این مورد سل گاوی درمراجعه و مشاهده بالینی و رنگ‌آمیزی Ziehl-Neelsen و تکنیک‌های PCR انجام شد.
1. معرفی
سل گاوی (bTB) یک بیماری مزمن عفونی و مسری بین انسان و دام حیوانات اهلی، حیوانات وحشی و انسان است. همچنین در طیف وسیعی از گونه های پستانداران وجود دارد . بیماری با تشکیل گرانولوم در بافت ها به ویژه در ریه ها، غدد لنفاوی، کبد، روده ها و کلیه ها مشخص می شود . بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی در سال 2013، سل همچنان با 9 میلیون مورد جدید و 1.5 میلیون مرگ سالانه در سراسر جهان یک مشکل عمده بهداشتی باقی مانده است .
سل گاوی توسط مایکوباکتریوم بوویس (باسیل سل گاوی) که عضوی از کمپلکس مایکوباکتریوم توبرکلوزیس است ایجاد می شود . عوامل اتیولوژیک سل پستانداران، که به عنوان اعضای مجموعه مایکوباکتریوم توبرکلوزیس (MTBC) طبقه بندی می شوند، عبارتند از: مایکوباکتریوم توبرکلوزیس، M. bovis، M. microti، M. caprae، M. africanum، M. canettii، و M. pinnipedii. ارگانیسم ممکن است توسط آئروسل یا قطرات ترشحات حاوی باسیل منتقل شود. این بیماری می تواند از طریق خوردن خوراک و آب آلوده به ادرار، مواد مدفوع یا ترشحات حیوانات بیمار حاوی باسیل سل منتقل شود. باسیل سل گاوی علت bTB در گاو است، اما همچنان اغلب برای نشان دادن سویه های گاوی از باسیل سل بدون در نظر گرفتن میزبان استفاده می شود. در واقع، باسیل سل گاوی وسیع ترین دامنه میزبانی را در بین همه پاتوژن های شناخته شده دارد. این گونه در Bovidae اهلی و وحشی گزارش شده است. گونه های دیگری که این بیماری در آنها گزارش شده است عبارتند از: بز، گوسفند، خوک، اسب، گربه، سگ، روباه شنبلیله، گاومیش کوهان دار، گاومیش، گورکن، خوک وحشی و وحشی، بز کوهی، شتر، و انسان و پستانداران غیرانسان، در میان سایرین . جابجایی گاوها، به ویژه آنهایی که در مناطقی که BTB گزارش شده است بوده اند، بهترین پیش بینی کننده وقوع بیماری است .
سل گاوی در گاو در ابتدا بدون علامت است ، و کشاورزان قبل از آزمایش و معمولاً در این مرحله از شیوع آن بی اطلاع می مانند. ممکن است چند سال طول بکشد تا علائمی مشاهده شوند. با پیشرفت عفونت در گاو، سل گاوی باعث تب خفیف و خشن شدن پوشش مو می شود و غدد لنفاوی معمولاً متورم می شوند ، بیماران یا آبسه دارند و علائم تنگی نفس همراه با سرفه را نشان می دهند. گاو ضعیف به نظر می رسد، علائمی از تنفس سخت نشان می دهد و سرعت تنفس آن افزایش می یابد. کاهش اشتها مشاهده می شود و کاهش وزن ممکن است آنقدر قابل توجه باشد که گاو واقعاً لاغر شود. کنترل سل گاوی در جایی که مخزن دائمی عفونت در حیات وحش وجود دارد دشوار است . در نتیجه، تفسیر روندهای بعدی در بروز bTB که توسط عوامل متعددی مانند شیوه مدیریت گاو، تغییر ویژگی آزمایش‌ها، تغییرات کشتارگاه از جمله کنترل/ مقررات آلودگی و افزایش سطح آفلاتوکسین در خوراک که از موجبات اصلی سرکوب کننده سیستم ایمنی است و دیگر موارد ،پیچیده می‌شود.
علیرغم در دسترس بودن درمان مؤثر، سل همچنان یک مشکل عمده بهداشت عمومی در سراسر جهان است . عواملی مانند زیرساخت ناکافی خدمات بهداشتی، کاهش دسترسی به مراقبت های بهداشتی و منابع انسانی و مالی محدود مانع از اجرای کافی اقدامات کنترلی علیه سل شده است .
پیشرفت های اخیر در درمان سل انسانی امکان مدیریت موثر موارد را به صورت سرپایی فراهم کرده است . با این حال، در بسیاری از کشورهای در حال توسعه، مصرف نامنظم دارو و خاتمه زودهنگام درمان عمدتاً از طریق ترخیص خود علت اصلی عملکرد ضعیف برنامه‌های کنترل است.