ارزیابی فراصوتی تخمدانهای گاو
ارزیابی فراصوتی تخمدانهای گاو
سونوگرافی تخمدان گاو می تواند هم جذاب و هم چالش برانگیز باشد. همچنانکه که جسم زرد (CL ) و فولیکول های تخمدان پیوسته در حال رشد و تحلیل هستند ، تفسیر تغییرات تخمدان می تواند مشکل باشد. به ویژه اگر ارزیابی تخمدانی در هرمقطعی از چرخه تخمدانی انجام شود. هدف این مقاله مرور کلی بر ساختارها و تغییراتی است که هنگام انجام سونوگرافی تخمدان گاو مشاهده می شوند. چرخه فحلی گاو 18 تا 24 روز طول می کشد. در این دوره ، دو تا سه موج فولیکولی ایجاد می شود که منجر به ظهور فولیکول غالب می گردد. در حالی که جسم زرد تولید پروژسترون را حفظ می کند ، فولیکول های غالب موج (های اولیه) با آترزی تحلیل می یابند. هنگامی که لوتئولیز رخ می دهد و پروژسترون کاهش می یابد ، فولیکول غالب آخرین موج چرخه ممکن است به رشد خود ادامه دهد و تحت تخمک گذاری قرار گیرد (شکل 1). اختارها و تغییراتی است که هنگام انجام سونوگرافی تخمدان گاو مشاهده می شوند.
شکل 1. چرخه فحلی گاو. این نمودار امواج فولیکولی و تغییرات جسم زرد را در یک چرخه فحلی نشان می دهد که در آن سه موج فولیکول وجود دارد.
فولیکول ها
در سونوگرافی فولیکول های پر از مایع به صورت نواحی بی رنگ (سیاه) درون بافت تخمدانی ظاهر می شوند (شکل 2). با افزایش مداوم امواج فولیکول در طول چرخه تخمدان ، فولیکول های بزرگتر از 8 میلی متر همیشه جدا از چند روز اول چرخه وجود دارند (شکل 3). این امر تشخیص فولیکول غالب و پیش بینی تخمک گذاری بر اساس اندازه فولیکول را بسیار دشوار می کند.
شکل 2. تخمدان با فولیکولهای کوچک. در این تصویر سونوگرافی ، تخمدان (پیکان طلا) با چندین فولیکول کوچک (پیکان قرمز) در داخل استرومای تخمدان دیده می شود.
شکل 3. تخمدان با فولیکول بزرگ. در این تصویر سونوگرافی ، تخمدان (فلش طلا) حاوی یک فولیکول بزرگ (18 میلی متر) (پیکان قرمز) است.
جسم زرد
در سونوگرافی ، جسم زرد به عنوان یک منطقه مشخص از بافت هیپواکوئیک درون بافت تخمدانی ظاهر می شود (شکل 4). یک لاکون مرکزی (حفره پر از مایع) ممکن است در یک جسم زرد طبیعی دیده شود و نباید با کیست لوتئال اشتباه گرفته شود (شکل 5). وجود جسم زرد نشان می دهد که فعالیت فحلی رخ داده و نشانگر بلوغ جنسی در تلیسه ها است. معمولاً جسم زرد ممکن است 4 روز پس از وقوع تخمک گذاری در سونوگرافی مشخص شود. اگر لقاح تخمک اتفاق نیفتد و حاملگی ایجاد نشود ، جسم زرد 16 روز پس از تخمک گذاری به حداکثر اندازه خود می رسد و سپس شروع به انجام لوتئولیز می کند. همچنان که جسم زرد در دوران بارداری باقی می ماند، جایگیری جسم زرد در تخمدان چپ یا راست می تواند نشان دهنده این باشد که جنین در تشخیص بارداری کدام شاخ رحمی را اشغال می کند. به طور مشابه ، وجود جسم زرد های متعدد (شکل 6) می تواند به شک به بارداری دوقلو کمک کند.
شکل 4. جسم زرد. در این تصویر از تخمدان ، یک جسم زرد واحد (فلش طلا) دیده می شود.
شکل 5. جسم زرد با لاکون مرکزی. این تصویر یک جسم زرد (پیکان طلا) را نشان می دهد. یک لاکونای مرکزی پر از مایع (فلش قرمز) وجود دارد که تا حدی از بافت هایپراکوئیک (فلش آبی) پر شده است .
شکل 6. جسم زرد دوتایی. در این تصویر دو جسم زرد در یک تخمدان (فلش طلا) وجود دارد که نشان می دهد تخمک گذاری مضاعف رخ داده است. جسم زرد راست دارای لکه مرکزی است که با بافت اکوژنیک (پیکان قرمز) پر شده است.
کیست تخمدانی
بیماری تخمدان کیستیک یک وضعیت قابل تامل بوده که بویژه بایستی در مدیریت گله گاوهای شیری مورد توجه باشد ، زیرا منجر به فعالیت غیر طبیعی چرخه ای و در نتیجه کاهش باروری میگردد. این حالت به طور سنتی به عنوان وجود ساختارهای پر از مایع با قطر بیش از 25 میلی متر بر روی تخمدان به مدت بیش از 10 روز در غیاب جسم زرد فعال تعریف می شود. دو نوع کیست تخمدان که منجر به اختلال تولید مثل/ چرخه می شود ، کیست فولیکولار و کیست لوتئال هستند. معیارهایی که به طور کلی برای تعیین نوع کیست استفاده می شود عبارتند از:
کیست فولیکولار - دیواره صاف و نازک (کمتر از 3 میلی متر) (شکل 7.)
کیست های لوتئال - دیواره ضخیم تر (بیشتر از 3 میلی متر) به دلیل پوشش بافت لوتئال (شکل 8.)
با این حال ، همه ساختارهای کیستیک به شدت به این معیارها پایبند نیستند و تمایز بین کیست لوتئال و جسم زرد با حفره بزرگ مایع پر شده می تواند چالش برانگیز باشد.
شکل 7. کیست فولیکولار. این تصویر به صورت کیست فولیکولی بزرگ (فلش طلا) با قطر داخلی 37 میلی متر نشان داده شده است. به دیواره نازک کیست توجه کنید.
شکل 8. کیست لوتئال. این تصویر یک کیست لوتئال (فلش طلا) با مساحت مرکزی پر شده از مایع 25 میلی متر را نشان می دهد. به دیواره ضخیم کیست حاوی بافت لوتئال توجه کنید. در برخی موارد ، حفره پر از مایع مرکزی کیست های لوتئال نیز ممکن است حاوی ترابکول های اکوژنیک باشد.
درمان
سونوگرافی علاوه بر تشخیص زودهنگام بارداری و شناسایی گاوهای باردار نشده ، می تواند استفاده از برنامه های درمانی هورمونی و همگام سازی را هدایت کند.
در دوره پس از زایمان ، گاوهایی که رفتار فحلی خود را نشان نمی دهند می توانند از نظر وجود جسم زرد یا فولیکول های بزرگتر ارزیابی شوند. عدم وجود هر دو این ساختارها نشان می دهد که آنوئستروس تخمک گذاری در حال رخ دادن است و این اجازه می دهد تا درمان هورمونی مناسب انتخاب شود. به طور مشابه ، وجود جسم زرد یا فولیکول غالب بزرگتر می تواند به دامپزشک کمک کند که تعین نماید گاو به ترتیب در فاز لوتئال یا فولیکولار چرخه تخمدانی است. این تشخیص می تواند مناسب ترین پروتکل همگام سازی را برای شروع انتخاب کند.
کیست های فولیکولی را می توان با هورمون آزاد کننده گنادوتروپین (GnRH ) و/یا دستگاه آزاد کننده پروژسترون 3 درمان کرد ، کیست های لوتئال به پروستاگلاندین F2α (PGF2α ) پاسخ می دهند. برنامه های همگام سازی مدرن اغلب از PGF2α و GnRH به همراه دستگاه های آزاد کننده پروژسترون استفاده می کنند و می توانند مورد استفاده قرار گیرند ، چه کیست لوتئال وجود داشته باشد یا جسم زرد حفره ای بزرگتر بطور بالینی باعث تمایز بین دو ساختار می شود.
نتیجه
سونوگرافی نه تنها در ارزیابی ساختار تخمدان ، بلکه در بررسی رحم گاو و در دوران بارداری نیز بسیار مفید است.
با استفاده از سونوگرافی ، پزشک می تواند اطلاعاتی در مورد ساختار تخمدان و تغییراتی که تنها با لمس دستی غیرممکن است به دست آورد. این امر می تواند بسیار ارزشمند باشد زیرا به تصمیم گیری و هدف قرار دادن هرگونه درمان لازم کمک می کند. ست و این اجازه می دهد تا درمان هورمونی مناسب انتخاب شود.