گزارشی از یک تشخیص درمان 4
تاریخچه مورد و مشاهدات:
یک گاو شش ساله غیر توصیفی آبستن به درمانگاه با شکایت دامدار از وجود ترشحات بدبو از مهبل در طی یک هفته گذشته، ارجاع گردیده. دامدار مدعی است که دام فوق 9 ماه پیش تلقیح مصنوعی شده و توسط دامپزشک محل بخاطر داشتن تب در طی ماه ششم آبستنی تحت درمان قرار گرفته. دام چهار روز پیش توسط دامپزشک تحت تجویز کلوپروستنول به میزان 500 میکروگرم و 5 میلی لیتر دی اتیل استیل بسترول به منظور القای زایمان قرار گرفته . معاینه فیزیکی دام نشانگر بالابودن دمای بدن و خروج ترشحات بدبو از مهبل است (تصویر 1).
تصویر شماره 1: وجود ترشحات شکلاتی متعفن در مهبل
معاینه مهبلی نشان داد که دهانه مهبل بدرجاتی باز بوده ، در حالی که معاینه راست روده ای حاکی از عدم وجود نبض شریانی خاص رحم(فریمتوس)، نبود حرکات جنینی و نبود مایعات جنینی بود. ابعاد گوساله کوچک تر به نظر می رسید و به شدن در رحم متراکم می نماید. نگاره فراصوتی(سونوگرافی) نشان داد که ضربان قلب جنین وجود نداشته و ساختار اسکلتی جنین نامنظم است. پراسنجه های خونشناسی نشانگر لوکوسیتوز، و نوتروفیلی بوده و پراسنجه های زیست شیمیایی سرم نشانگر افزایش خفیف سطح BUN و کراتینین بود. بر اساس یافته های معاینات فیزیکی ، معاینات مهبلی ، معاینات راست روده ای و نگاره های فراصوتی وضعیت جنین مومیایی شده تشخیص داده شد و تصمیم بر مدیریت دارویی دام گذاشته شد.
نگاره فراصوتی از گاو درگیر
درمان و بحث
حیوان تحت تزریق داخل عضلانی Epidosin به میزان 20 میلی گرم برای هر کیلوگرم وزن بدن و اکسی توسین با دوز کلی 25 واحد به منظور القای دفع جنینی قرار گرفت. بدلیل عدم دفع جنین تصمیم گرفته شد که عمل جراحی سزارین انجام شود. دام با تزریق درون سیاهرگی مایعات ، ترکیبات پاد زیستی و داروهای بهبود بخش پایدار گشته و برای جراحی آماده شد. در تحت بی حسی موضعی با لیدوکائین 2% بذل شکم در بخش پایینی ناحیه پهلو با خواباندن دام در پهلوی سمت راست انجام شد. چادرینه ظاهری یرقانی داشته (تصویر 2) در حالی که رحم باردار بصورت ساختاری سخت و متراکم تظاهر می نمود.
تصویر شماره 2: چادرینه یرقانی رنگ
رحم به دقت به سمت محل شکافت شکم کشیده شده (تصویر 3) با گرفتن پایانه های شکاف شکمی و رحم بصورت فشرده از ایجاد آلودگی پرده صفاقی ممانعت بعمل آمد.
تصویر شماره 3: فشردن رحم در محل برش جراحی
شکاف رحمی ایجاد و جنین مومیایی شده به همراه پرده های جنینی نکروزه شده آن خارج گردید. مجرای رحمی با نرمال سالین شستشو و زخم رحمی با روش های استاندارد بخیه بسته شد. محوطه صفاقی با استفاده از نرمال سالین تخلیه شده و 400 میلی لیتر محلول مترینیدازول به داخل محوطه تزریق گردید. زخم شکاف شکمی با روش استاندارد بسته شد. جنین آب رفته و پوشیده از ترشحات قهوه ای بد بو بود(تصویر 4).
تصویر شماره 4: جنین مومیایی شده پوشیده از مایعات قهوه ای رنگ
پس از عمل ، دام تحت درمان با سیپروفلوکساسین بصورت داخل سیاهرگی به میزان 5 میلی گرم برای هر گیلوگرم وزن بدن و مترینیدازول به میزان 10 میلی گرم برای هر کلوگرم وزن بدن برای7 روز قرار گرفته ، و مایع درمانی با نرمال سالین به میزان 10 میلی لیتر برای هر کیلو و رینگر لاکتات 10 میلی لیتر برای هر کیلو وزن بدن برای 3 روز قرار داشته. تزریق ملوکسیکام به میزان 0.2 میلی گرم برای هر کیلوگرم وزن بدن بصورت زیر جلدی برای 3 روز انجام شد. تب و ترشحات گندیده از رحم تا روز چهارم پس از عمل قابل توجه بوده و حیوان قادر به نشخوار در روز 5 پس از عمل گردید. بخیه های پوستی در روز 12 پس از عمل برداشته شد و در آن زمان زخم بطور کامل بهبود یافته بود. وضعیت موجود در گاو غیر توصیفی در نهمین ماه آبستنی تشخیص داده شده. آرتور و همکاران (1996) اظهار داشته اند که این حالت ممکن است در نژاد های داخلی و خارجی گاو و آمیخته های آنها دیده شود. بروز تب در مورد اخیر که گفته می شود در طی شش ماهگی آبستنی دام وجود داشته ممکن است به دلیل یک بمیار عفونی موجب مرگ جنین بوده باشد. دروست(2007) اظهار داشته که عوامل عفونی چون لپتواسپیرا، کمپیلوباکتر و بیماری مخاطی موجب مرگ جنین بدون سقط شده که منجر به جنین مومیایی می شوند. معمولاً جنین مومیایی شده به سختی تشخیص داده می شود چرا که یک وضعیت بدون نشانه است، اما در این مورد اخیر وجود ترشحاد متعفن از مهبل به احتمال وجود اختلالی مربوط به آبستنی کمک نموده. شکافت اکتشافی رحمی در مورد اخیر به منظور خارج کردن جنین به جهت موفق نبود درمان دارویی انجام شده. عزیزالنساء و همکاران (20101) اظهار داشته اند که پروستاگلاندین بعنوان داروی انتخابی برای جنین مومیایی شده و عمل جراحی در مواردی که این درمان پاسخ نمیدهد پیشنهاد می گردد.عزیزالنسا و همکاران (2010) مستقیماً جراحی سزازرین را برای درمان این حالت انتخاب نموده اند بدون اینکه اقدام دارویی نمایند و نتایج رضایت بخشی نیز داشته اند. آرتور و همکاران(1996) اظهار نظر نموده اند که درمان با پروستاگلادین ممکن است منجر به دگر دیسی جنین مومیایی شده به جنین لهیده شده گردد . عدم موفقیت در درمان با کلوپروستونول در مورد اخیر ممکن است ناشی از سن پیشرفته جنین مومیایی شده باشد.مشاهدات مشابهی نیز توسط جاکسون و کوپر (1977)در گاوهای آبستن و کومار و همکاران (a2017) در بز های آبستن با جنین های مومیایی شده گزارش شده . ترشحات متعفن مشهود در این مورد حاکی از آغازز تغییرات اهیدگی در جنین است. کومار و همکاران (b2017) مایعات چرکی متعفنی را در شکم یک سگ با روند مومیایی شدن و لهیدگی نابجای (خارج از رحمی) جنین مشاهده کرده اند. در گاو اخیر درمان جراحی انجام شده و مراقبت های بعد از عمل بهبودی خوبی را به همراه داشته و مشکل پس از جراحی نیز دیده نشده.